ડીઝીટલ સંપર્ક ટ્રેસિંગ કેટલું કારગર..!!?

દુનિયાના 2 અબજ ફોન ગૂગલ અને એપલ સંપર્ક-ટ્રેસીંગ ટેકનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી.. 

એપલ અને ગૂગલ દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી સ્માર્ટફોન-આધારિત સિસ્ટમનો ઉપયોગ કોરોનાવાયરસથી સંક્રમિત લોકો સાથે સંપર્કમાં આવ્યો છે કે કેમ તે ટ્રેક કરવા માટે વિશ્વભરના ઘણા અબજ મોબાઇલ ફોન માલિકો અસમર્થ રહેશે, એમ ઉદ્યોગ સંશોધનકારોનો અંદાજ છે.

આ આંકડામાં ઘણા ગરીબ અને વૃદ્ધ લોકો શામેલ છે - જેઓ COVID-19 ના સૌથી વધુ સંવેદનશીલ લોકો પણ છે - એક સિસ્ટમની અંદર "ડિજિટલ વિભાજન" દર્શાવે છે જેમાં બે તકનીકી કંપનીઓએ લોકોની સંભવિત સંખ્યા સુધી પહોંચવાની યોજના બનાવી છે, વ્યક્તિઓની ગોપનીયતાનું  રક્ષણ પણ કર્યું છે. 

એપલના આઇફોન અને ગૂગલની એન્ડ્રોઇડ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ પર ચાલતા ઉપકરણો હવે વૈશ્વિક સ્તરે સક્રિય વપરાશમાં હોવાના અંદાજે 3.5 અબજ સ્માર્ટફોનનો મોટો હિસ્સો ધરાવે છે. આ ચેપને ટ્રેક કરવા માટે એક વિશાળ સંભવિત નેટવર્ક પ્રદાન કરે છે, સર્વેક્ષણ દ્વારા આ વિચારને વ્યાપક જાહેર સમર્થન સૂચવે છે.

બંને હરીફો સંપર્ક-ટ્રેસીંગ સિસ્ટમ વિકસાવવા સહયોગ આપી રહ્યા છે.

જો કે, તેમની યોજના વિશિષ્ટ વાયરલેસ ચિપ્સ અને સોફ્ટવેર પર આધારીત છે જે હજી પણ સક્રિય વપરાશમાં છે તેવા લાખો સ્માર્ટફોનમાં નથી, ખાસ કરીને એવા ફોનર જે પાંચ વર્ષ કરતા વધુ પહેલાં બહાર પડયા હતા.

સીસીએસ ઇનસાઇટના વિશ્લેષક બેન વુડે કહ્યું, "અંતર્ગત ટેક્નોલોજીની મર્યાદા એ હકીકતની આસપાસ છે કે હજી પણ એવા કેટલાક ફોન ઉપયોગમાં છે જેમાં આવશ્યક બ્લૂટૂથ અથવા નવીનતમ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ નથી." જૂનું ઉપકરણ અથવા [મૂળભૂત] સુવિધા ફોન, સાદા ફોન. આવા ફોનોમાં આ એપ્લિકેશન સંભવિત રૂપે પ્રદાન કરી શકે તેવા ફાયદા ઉપયોગ ન કરી શકાય. "

જાહેર આરોગ્ય એજન્સીઓને સિલિકોન વેલી કંપનીઓની તકનીકને તેમની પોતાની એપ્લિકેશનોમાં શામેલ કરવા કહેવામાં આવી રહ્યું છે, જે લોકોને ચેપ હશે યા તેઓ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના સંપર્કમાં આવતાં તેમને સ્વ-અલગ થવાની વિનંતી કરે. વધુ લોકો જે એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરવાનું પસંદ કરે છે, સિસ્ટમ વધુ સફળ થશે.

કાઉન્ટરપોઇન્ટ રિસર્ચના વિશ્લેષકોના જણાવ્યા અનુસાર, ફોનની બેટરી ચલાવ્યા વગર ઉપકરણો વચ્ચે નિકટતા શોધવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી "બ્લૂટૂથની ખાસ પ્રકારની"લો એનર્જી" ચિપ્સ આજે વૈશ્વિક સ્તરે સક્રિય ઉપયોગમાં લેવાતા એક ક્વાર્ટર સ્માર્ટફોનમાં ગેરહાજર છે. વધુ 1.5 અબજ લોકો હજી પણ મૂળભૂત અથવા "સાદા" ફોનોનો ઉપયોગ કરે છે જેઓ iOS અથવા Android જ ચલાવતા નથી.

કાઉન્ટરપોઇન્ટના વિશ્લેષક નીલ શાહે કહ્યું કે, "કુલ મળીને વૈશ્વિક સ્તરે 2 અબજ જેટલા [મોબાઇલ વપરાશકારો] લાભ નહીં મેળવે." અને આમાંના મોટાભાગના અસંગત ઉપકરણો ધરાવતા વપરાશકર્તાઓ નીચી આવકના ક્ષેત્રમાંથી આવતા હોય છે. વરિષ્ઠ સેગમેન્ટ કે જે ખરેખર વાયરસથી વધુ સંવેદનશીલ છે."

વિશિષ્ટ ઉપકરણોનું સ્માર્ટફોન પ્રવેશ અને ઉપભોગ સમગ્ર વિશ્વમાં મોટા પ્રમાણમાં બદલાયું છે. યુકેમાં, મીડિયા રેગ્યુલેટર ઓફકોમે ગયા વર્ષે કહ્યું હતું કે લગભગ 80 ટકા પુખ્ત વયના લોકો પાસે સ્માર્ટફોન છે. જોકે, મી.વુડનો અંદાજ છે કે ફક્ત બે તૃતીયાંશ પુખ્ત વયના લોકો પાસે સુસંગત ફોન હશે.

કાઉન્ટરપોઇન્ટ સંશોધન વધુ આશાવાદી છે, જેનો અંદાજ છે કે યુ.એસ., યુકે અને જાપાન જેવા વિકસિત બજારોમાં 88 ટકા સુસંગતતા છે, જ્યારે ભારતમાં લગભગ અડધા લોકો જરૂરી હેન્ડસેટ ધરાવે છે.

શાહે જણાવ્યું હતું કે, "એપલ અને ગુગલ, સરકારી એજન્સીઓને વાયરસના ફેલાવાને ઓળખવા અને પકડવામાં મદદ કરવા માટે બ્લૂટૂથ તકનીકનો ઉપયોગ કરવા સક્ષમ બનાવવા માટે કાર્યરત છે, તે યોગ્ય દિશામાં એક પગલું છે."

ભારતમાં મોબાઇલ યુઝર્સની સંખ્યા 50 કરોડ જેવી છે એમાં કેટલા સ્માર્ટફોન હશે અને કેટલા સાદા સુવિધા વગરના ફોન હશે.. અંદાજો લગાવી શકાય છે. પુરી 50 કરોડ ગણીને ચાલીએ તોય બાકીના 80 કરોડ માટે ટ્રેસ કરવા યા ફેલાયેલા વાયરસ માટે કોઈ આયોજન ખરું..!!?? 

ડિજિટલ સંપર્ક ટ્રેસીંગ વિશે વાત કરવાની ખુબ જરૂર છે.જે થતી નથી એની જગ્યાએ સ્વીકારી લેવામાં આવ્યું છે. 

છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયામાં,એપલ અને ગૂગલે ડિજિટલ કોન્ટેક્ટ-ટ્રેસિંગ એપ્લિકેશન વિકસાવવા અને વિતરિત કરવાનો વિચાર શરૂ કર્યો અને અમલીકરણ પણ ચાલુ કરી દીધું. જે લોકોને જાણ કરશે જ્યારે તેઓ કોવિડ -19 પર કોન્ટ્રેક્ટ કરેલા કોઈની સાથે સંપર્કમાં આવશે અને લોકોને સંદેશ આપશે કે તે ઈંફેકકટેડના સંપર્કમાં રહ્યો હતો. જો તમારો પાછળથી પોઝીટીવ રિપોર્ટ જાતે સામે આવશે (સંપાદન : આ લખ્યા પછીથી,એપલે iOS 13 નો બીટા બહાર પાડ્યો છે જેમાં આ સિસ્ટમનો ઉપયોગ શરૂ કરવા માટે જરૂરી SDK-સોફ્ટવેર ડેવલોપર કીટ શામેલ છે).

તકનીકી સમસ્યાઓ વિશ્વના દરેક ખુણે હતી અને રહેશે જ,જેને આ રોગચાળાની બાબતે પણ હલ કરવાની જરૂર છે, ડિજિટલ સંપર્ક ટ્રેસિંગ પર આપણે નિર્ભર ન રહેવું જોઈએ એમાં પણ ઘણી અનિશ્ચિતતાઓ અને ઘણાં ગાબડાં છે કે જેના થકી સલામતીની ભાવના પેદા થાય છે,ભૂગર્ભમાં ઉતરતાં પહેલાં વિચારવાની જરૂર જેવું છે, ખાતરીની ખોટી ભાવનામાં ફસાઈએ એ પહેલાં એટલી ખાતરી કરવી ખુબ જ જરૂરી છે કે એ બધું આવરી લે છે ખરું.!! આપણા જીવનમાં નિશ્ચિતતાની જરૂર છે. ડિજિટલ સિસ્ટમમાં સંપર્ક ટ્રેસિંગને વ્યવસ્થિત કરવાથી તે આપણને જ કહે છે કે તે પરફેક્ટ રીઝલ્ટ આપશે જ એની ખાતરી નથી.

-  દરેક માટે વધુ વ્યક્તિગત રક્ષણાત્મક મેડીકલ ઉપકરણોની જરૂર છે. જો આપણે લોકોને વેરહાઉસો, નર્સિંગ હોમ્સ,ફેક્ટરીઓ,મોલ્સ અને અન્ય જગ્યાએ જ્યાં ભીડ થતી હોય ત્યાં કામ ચાલુ કરવા માંગતા હોઈએ, તો ચેપ ન લાગે તે માટેના ઉપાય આપવાની સાથે જાગૃતતા દાખવવાની ખાસ જરૂર છે.

- આપણે વધુ ને વધુ પરીક્ષણોની જરૂર છે.તમામ લોકો માટે ન કરી શકીએ તો રેડ-ઓરેન્જ,બફર,કન્ટેઈનમેન્ટ ઝોનમાં ઘણાબધા પરીક્ષણોની જરૂર છે જેનો અવરોધ વગર ખર્ચ શૂન્ય થાય. ઉદાહરણ તરીકે લોસ એન્જલસે તાજેતરમાં જાહેરાત કરી હતી કે દરેક રહેવાસીનું મફતમાં પરીક્ષણ થશે.આની વધુમાં વધુ જરૂર છે.

- આપણે માનવ સંપર્ક ટ્રેસર્સને તાલીમ આપવાની જરૂર છે. અલ્ગોરિધમ્સ ને એ બધું આપણે જે રીતે જીવીએ છીએ,જે રહેણીકરણી છે ને નિર્માણો કરી રહ્યા છીએ તેને પૂરતા પ્રમાણમાં મોડેલ બનાવવામાં ક્યારેય સમર્થ બની શકશે નહીં.અને તો જ માનવીય બુદ્ધિ - સમજદારીની પ્રવૃતિ કહી શકાય..

-  આપણે નાનામાં નાના માણસ,મજૂર,શોષિત - વંચિતો સાથેના વ્યવહાર-સંબંધોને બદલવાની જરૂર છે. પહેલા કોઈ બીમાર પડતું,અકસ્માત થતા,કોઈને તકલીફ થતી તો મદદે સહકારે કેવા પહોચી જતા..!!? એ ભાવના-સંવેદના,લાગણી,હુંફ તો મરી પરવારી છે અને એનાથી પણ ઉપર માનવીનો માનવી પ્રત્યેનો ભાવ ખોવાઈ ગયો છે એ પછી પરિવારની હોય,સમાજ,સમુદાય,રાજ્ય કે દેશની હોય.. માણસાઈ કેમ ભૂલી ગયા આપણે..!!?

ટૂંકમાં ઘણુંબધુ ઘણા પહેલાથી જ કરવાનું હતું, ખૈર હજી સમય રહેતાં ઘણું બધું કરવાની જરૂર છે, અને ચોક્કસ કરી શકાય-બદલાવની જરૂર છે,ડિજિટલ સંપર્ક ટ્રેસિંગ કરતાં એક બીજાની કાળજી લેવાની ખુબ જરૂર છે.