ગુરુ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર.

દુનિયાથી દૂર રહીને પણ સાહિત્ય, સંગીત, કલા અને શિક્ષણ જેવા ક્ષેત્રોમાં પોતાની હાજરી દર્શાવનાર કવિ ગુરુ રવીન્દ્રનાથ ટાગોર. નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા રવિન્દ્રનાથ ટાગોરનો જન્મ 7 મે 1861ના રોજ કલકત્તામાં થયો હતો. 80 વર્ષની વયે તેમણે 7 ઓગસ્ટ 1941ના રોજ આ દુનિયાને અલવિદા કહ્યું. રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે તેમના જીવનની આ સફરમાં સાહિત્ય, સંગીત, કલા અને શિક્ષણના ક્ષેત્રોમાં વિશેષ યોગદાન આપ્યું હતું. તેમની કૃતિઓ માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ અન્ય દેશોમાં પણ પ્રખ્યાત થઈ. તેમની કૃતિઓ એટલી પ્રભાવશાળી હતી કે ઘણા ફિલ્મકારોએ તેમના પર ફિલ્મો પણ બનાવી, ચાલો જાણીએ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની કૃતિઓ પર બનેલી કેટલીક ખાસ ફિલ્મો...

મિલન:

વર્ષ 1945-46માં પ્રખ્યાત નિર્દેશક નીતિન બોઝે ગુરુ રવીન્દ્ર નાથ ટાગોરની 'નૌકા ડૂબી' નવલકથા પર મિલન ફિલ્મ બનાવી હતી. આ ફિલ્મમાં એક્ટર દિલીપ કુમારે કામ કર્યું હતું. દિલીપ કુમાર અભિનીત આ પહેલી હિટ ફિલ્મ હતી.

કાબુલીવાલા:

ગુરુ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની રચનાઓમાં કાબુલીવાલા પણ એક ઉત્તમ રચના રહી. નિર્માતા બિમલરોયે તેમની આ રચના પર 1961માં ફિલ્મ કાબુલીવાલા બનાવી હતી. તેમની આ ફિલ્મ ઘણી ફેમસ થઈ હતી. આ ફિલ્મનું ગીત, એ મેરે પ્યારે વતન એ મેરે બિછડે વતન... આજે પણ લોકોના હૃદયને સ્પર્શે છે. આમાં કાબુલીવાલા તેની નાની છોકરીને યાદ કરતો બતાવવામાં આવ્યો છે. ફિલ્મમાં અભિનેતા બલરાજ સાહનીનો અભિનય પ્રશંસનીય રહ્યો હતો.

ઉપહાર:

રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની રચના 'સમાપ્તિ' પર પણ ફિલ્મ બની છે. 1971 માં, રોય સુધેન્દુએ તેના પર બનેલી ઉપહાર ફિલ્મનું નિર્દેશન કર્યું હતું. આ ફિલ્મમાં અભિનેત્રી જયા બચ્ચન લીડ રોલમાં હતી. રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની આ રચનામાં સંબંધોની સુંદરતા અને ઊંડાણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે.

નૌકા ડૂબી :

ગુરુ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની રચનાઓમાં મુખ્યત્વે 'કશમકશ' રચના ખૂબ જ પ્રશંસનીય હતી. લગભગ 4 વર્ષ પહેલા 2011માં આ ‘નૌકા ડુબી’ પર આધારિત ફિલ્મ બની હતી. આ ફિલ્મનું નિર્માણ બંગાળી ફિલ્મ નિર્માતા રિતુપર્ણો ઘોષ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. ફિલ્મમાં રાયમા અને રિયા સેન બંને બહેનો લીડ રોલમાં છે.

ચાર અધ્યાય :

1997માં રવીન્દ્રનાથની 'ચાર અધ્યાય' પર આધારિત ફિલ્મ ચાર અધ્યાય બની ચૂકી છે. આ નવલકથામાં બ્રિટિશ રાજ સામેના સશસ્ત્ર વિદ્રોહની નબળાઈનો નજીકથી ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. નંદિની ઘોસાલ અને સુમંત ચટ્ટોપાધ્યાય અભિનીત આ ફિલ્મનું નિર્દેશન કુમાર સાહનીએ હિન્દીમાં કર્યું હતું.